Đối với nhiều người, đốt lửa trại là một truyền thống không thể thiếu khi tham gia các hoạt động ngoài trời, du lịch hoang dã. Lửa có thể được là nguồn ánh sáng tự nhiên kỳ diệu mà từ bao đời nay được coi là ‘trung tâm’ của những buổi cắm trại trong tự nhiên, hoang dã. Vậy, làm cách nào có thể tạo ra lửa nếu không may bị lạc mà không mang bất kì thiết bị tạo lửa nào? Bài viết này sẽ giải thích các bước cách tạo ra và đốt lửa trại cũng như những lưu ý về nội quy đốt lửa trại khi bạn đi dã ngoại, cắm trại.
Cách tìm hay tạo ra vòng lửa (fire ring) là gì?
Tìm hay tạo vòng lửa (fire ring) là đốt lửa trong vòng lửa, lưới sắt hoặc một điểm được chỉ định để đốt lửa trại. Hầu hết các khu cắm trại phát triển đều có những địa điểm như vậy. Việc sử dụng các vòng lửa sẽ giảm thiểu tác động đến tự nhiên và giữ cho đám cháy được kiểm soát.
Luôn hỏi người quản lý khu cắm trại, hướng dẫn viên du lịch hoang dã để đảm bảo rằng bạn được phép đốt lửa ở đó. Ở một số khu vực, trong thời gian hạn hán nghiêm trọng, lửa trại có thể bị cấm ngay cả trong khu cắm trại. Nếu bạn đang cắm trại ở một khu vực hoang sơ, hãy hỏi trước cơ quan quản lý xem có được phép đốt lửa trại hay không. Đốt lửa trại có thể cần phải được cấp phép trong những khu vực này.
Cách tìm và tạo ra vòng lửa tại khu vực cắm trại
Đánh giá khu cắm trại trước khi bắt đầu đốt lửa. Nếu khu cắm trại có nhiều bụi rậm hoặc cành rũ xuống, hãy để lửa nhỏ hoặc ngừng đốt. Trong điều kiện thời tiết hanh khô, tro và than hồng bay theo gió dễ gây cháy rừng.
Cách tìm hay tạo ra vòng lửa tại khu vực hoang dã
Ở những khu vực hoang dã mà được phép sử dụng lửa, hãy tận dụng vòng lửa mà những người đến trước đó đã để lại. Chỉ tạo một vòng lửa mới trong những tình huống khẩn cấp, và nếu tình hình cho phép, và hãy tháo dỡ nó trước khi rời đi. Nếu đã có một vòng lửa sẵn, thì hãy dọn sạch trước khi rời đi.
Dọn sạch tất cả những vật liệu dễ cháy từ hố đốt lửa trại (fire pit). Tốt nhất, phần đáy của hố lửa nên được phủ bằng cát, sỏi hoặc đất (thường có thể tìm thấy từ lòng sông, lòng suối cạn nước). Nhiệt độ cao có thể làm cho vùng đất giàu dinh dưỡng bị cằn cỗi, vì thế, hãy lựa chọn cẩn thận vị trí dựng lửa trại.
Ngoài vòng lửa, bạn cũng có thể sử dụng gò lửa (mound fire). Mound fire nghĩa là tạo một vòng tròn cao khoảng 15-20cm, lớp nền bằng phẳng dưới cùng làm từ đất (đất cát, đất sáng màu, đất cằn). Tốt nhất là bạn nên tạo gò lửa trên bề mặt đá bằng phẳng để dễ dàng dọn dẹp khi rời khỏi điểm cắm trại.
Vậy cách tạo ra lửa như thế nào?
Hướng dẫn cách lấy củi để tạo ra lửa trại khi cắm trại
Để nhóm lửa, bạn phải có 3 loại vật liệu sau: Bùi nhùi, củi mồi và củi đốt/
- Bùi nhùi: gồm nhiều cành, nhánh cây nhỏ, lá khô, chỉ, than cám,…
- Củi mồi: gồm các thanh củi nhỏ, thường có đường kính trên dưới 2 cm.
- Củi đốt: là những thanh củi to để giữ lửa dài suốt đêm.
Hướng dẫn cách kiếm củi để tạo lửa trại tại khu cắm trại
Khi kiểm củi để tạo lửa tại khu cắm trại, bạn chỉ nên sử dụng củi trong khu vực. Các cửa hàng gần đó thường bán củi, hoặc đôi khi một số khu cắm trại có củi để bán.
Không mang theo củi nếu bạn đi hơn 80 km. Khu cắm trại có thể cấm sử dụng củi bạn mang theo bất kể bạn đã di chuyển bao xa. Tại sao? Để tránh côn trùng khó chịu ‘di cư’ vào khu vực rừng địa phương.
Hãy gọi cho văn phòng quản lý khu cắm trại trước để biết thông tin và lời khuyên hữu ích.
Hướng dẫn cách kiếm củi để tạo ra lửa trại tại khu du lịch hoang dã, cắm trại trong rừng
Nếu bạn đi kiếm củi, hãy kiếm củi rơi dưới đất ở xa điểm cắm trại trong rừng. Không được chặt cây còn sống hay bẻ cành của cây đứng, ngay cả khi cây đã chết. Cành và cây chết có thể là nơi trú ngụ của chim chóc và động vật hoang dã.
Không thu gom hay đốt cháy những cành củi to hơn cổ tay, vì cành củi to rất hiếm khi được đốt cháy hoàn toàn và thường để lại nhiều mẩu than vụn màu.
- Tạo lửa: Các chất như lá cây, bẹ nữa, lá thông rất dễ cháy. Thường dùng làm bùi nhùi để nhóm lửa. Tuy nhiên lửa tàn là than lụi.
- Tạo than: Chọn các thân gỗ cứng, loại này cháy xong sẽ có than dùng cho nấu nướng, những loại cây thân dây leo hay xơ sẽ không tạo lửa và than tốt.
- Tạo khói: Những cây gỗ mục, thường sẽ bị than ăn dần, nhưng nó không phải loại dùng để tạo lửa, tạo than tốt.
- Khó nhất là khu vực núi cao : Ở đây nhiệt độ xuống thấp và độ ẩm cao nên lượng hơi nước nhiều, không khí lúc nào cũng ẩm ướt nên ít có củi khô. Tuy nhiên, những loài cây còn tươi có thể chặt xuống làm củi được như Thông, Pơ Mu…vì chúng chứa chất dầu.
Hướng dẫn cách nhóm và tạo ra lửa trại khi đi du lịch hoang dã, cắm trại trong rừng
Củi mồi và củi đốt có thể được thu gom bằng nhiều cách khác nhau. Các cách phổ biến nhất bao gồm xếp củi theo hình nón (Tipi), xếp củi theo hình nhà gỗ – hình chéo (Log cabin) và xếp củi theo hình kim tự tháp (Pyramid).
- Xếp củi hình nón: Bắt đầu bằng cách làm một hình nón bằng củi, xung quanh là lớp bùi nhùi, đặt ở giữa vòng lửa. Khi ngọn lửa lớn dần và nhiệt độ tăng lên, hãy thêm một vài que củi lớn hơn.
- Xếp củi hình nhà gỗ: Bố trí hai khúc gỗ lớn song song với nhau theo chiều ngang, tạo khoảng trống ở giữa. Sau đó, quay một góc 90 độ, dùng hai khúc gỗ nhỏ hơn một chút xếp chồng lên nhau sao cho hai lớp củi này vuông góc với nhau, tạo thành hình vuông. Đặt bùi nhùi bên trong hình vuông này. Tiếp tục xếp các miếng củi nhỏ hơn theo chiều ngang và chiều dọc. Đặt mồi và bùi nhùi lên lớp củi trên cùng. Nhớ chừa một khoảng trống giữa các que để củi có đủ oxy.
- Xếp củi hình kim tự tháp: Đầu tiên, đặt ba hoặc bốn que tính lớn nhất mà bạn có cạnh nhau, ở lớp dưới cùng. Tiếp theo, xoay 90 độ và thêm một lớp củi khác có kích thước nhỏ hơn một chút lên trên. Tiếp tục thêm nhiều lớp theo cách mà mỗi lớp sử dụng một lượng củi nhỏ hơn lớp trước. Cuối cùng, đặt củi và bùi nhùi ở lớp trên cùng.
Hướng dẫn cách đốt và tạo ra lửa trại khi cắm trại trong rừng
Đánh lửa bằng que diêm hoặc bật lửa. Dụng cụ đánh lửa (fire starter) là thiết bị được thiết kế để dễ đánh lửa. Dụng cụ đánh lửa có thể giúp bùi nhùi bắt lửa nhanh hơn. Nhớ mang theo diêm chống thấm nước và các loại dụng cụ đánh lửa khác để đề phòng.
Sau khi đốt bùi nhùi, hãy thổi nhẹ vào đáy đống rác để cung cấp oxy. Điều này sẽ giúp tăng cường độ ngọn lửa và dễ bắt lửa hơn.
Khi lửa cháy, di chuyển than hồng vào giữa đống lửa để đốt cháy hoàn toàn. Tốt nhất, bạn nên đốt chúng thành tro trắng.
Sau đây là các cách đánh lửa khác để đề phòng:
- Làm dụng cụ khoan tay bằng que củi và gỗ
- Cách tạo ra lửa với Pin và miếng cước chùi nồi
- Vải than và đá lửa có thể tạo lửa
- Dùng thấu kính hội tụ làm ra lửa
Làm dụng cụ khoan tay bằng que củi và gỗ
Làm dụng cụ khoan tay bằng que củi và gỗ là một trong những phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất.
Với cách tạo ra lửa này bạn phải thật sự kiên trì và nắm vững các thao tác, kỹ thuật thực hiện.
- Tìm kiếm vật liệu mồi, mẫu gỗ khô để làm chân đế hay còn gọi là ván đánh lửa và sử dụng mũi dao nhọn tạo khe hình chữ V tại điểm giữa. Bạn phải đảm bảo vết khoét vừa đủ để giữ trục quay cố định.
- Tiếp đến tìm một cành củi nhỏ làm trục quay dài tầm 60cm và đường kính hơn 1cm, có thể đặt vào giữa khe chữ V
- Kẹp trục quay vào giữa hai lòng bàn bay rồi tiến hành xoay tròn liên tục cho đến khi xuất hiện đốm than hồng. Khi lực ma sát đủ lớn sẽ sinh ra nhiệt, đốt cháy gỗ và tạo nên lửa để sử dụng. Bạn phải nhấn que chặt vào phần ván.
- Đưa đốm than qua miếng vỏ cây nhỏ đã chuẩn bị từ trước để kích thích cháy thành ngọn rồi mới cho vào vật liệu mồi rồi cho thêm củ khô để tạo nên đống lửa.
Một vài lưu ý khi đánh lửa
- Khi áp dụng phương pháp ma sát để tạo lửa, gỗ sử dụng phải thực sự khô và dễ cháy.
- Một số vật liệu tự nhiên được coi là lý tưởng để sử dụng làm bàn và trục ma sát như thông, liễu, dương đen, dương rung, v.v.
- Bước sơn lót tia lửa điện là phần khó nhất. Bạn phải nhớ thổi nhẹ nhàng, không để ngọn lửa phụt ra ngoài.
- Trong cùng một phương pháp khoan, thanh làm cho trục chính càng thẳng càng tốt, có chiều dài 15-20cm và đường kính 1cm.
- Nếu không mang theo thấu kính khi thực hiện phương pháp thấu kính hội tụ, bạn vẫn có thể đổ nước lên quả cầu. Sau đó bóp bóng cho đến khi hội tụ ánh sáng thành chùm nhỏ.
- Bo mạch để đánh lửa không cân bằng, bập bênh, bạn phải san phẳng đáy và kê chân để cố định bo mạch.
- Sử dụng mùn cưa hoặc mẩu vỏ cây đặt dưới khe chữ V sẽ giúp bùi nhùi bắt lửa và dễ bắt lửa hơn.
- Cành được chọn làm trục quay cần được tước bớt vỏ để tăng tốc độ quay và không làm rộp tay.
Cách tạo ra lửa với Pin và miếng cước chùi nồi
Với cách tạo ra lửa với Pin và miếng cước chùi nồi, bạn cũng cần chuẩn bị một ít bùi nhùi cùng với cỏ khô, mùn cưa, lá cây… là những chất dễ bắt lửa để dùng làm mồi nhử.
Việc tiếp theo là đi tìm pin và xác định hai thiết bị đầu cuối. Phần dương là vị trí của nút tròn nhô ra khỏi đỉnh. Bạn có thể sử dụng bất kỳ điện áp pin nào, nhưng loại 9 volt được cho là bắt lửa nhanh nhất. Sau đó tiến hành chà dây thép vào cực của pin. Vật liệu có độ mịn càng cao thì khả năng đánh lửa càng tốt. Nhờ quá trình ma sát sẽ tạo ra dòng điện chạy qua dây thép và tạo ra đám cháy.
Khi thấy xuất hiện tia lửa, bạn chỉ cần thổi nhẹ để duy trì và màu hồng sáng. Nhanh chóng cho một nắm bùi nhùi vào để tạo thành một đỉnh lớn, thêm các loại chất đốt khác như cây cối, củi khô. Với cách tạo lửa này, dần dần ngọn lửa sẽ được hình thành và giúp bạn hâm nóng, đun sôi đồ ăn thức uống …
Lưu ý trong quá trình chữa cháy cần giữ khoảng cách, đảm bảo an toàn tính mạng. Vì vậy, ngoài việc biết cách tạo ra đám cháy, bạn cũng nên trang bị cho mình phương pháp dập lửa để bảo vệ mình trong trường hợp xấu nhất.
Vải than và đá lửa có thể tạo lửa
Đối với phương pháp đốt lửa bằng vải than và đá lửa này, bạn cũng cần gom các loại bùi nhùi dễ cháy bằng cây cỏ, cỏ khô… Sau đó đi tìm một viên đá dễ bắt lửa và trên thân cây đã trồng một miếng vải mỏng bằng than củi hoặc một miếng nấm mỏng.
- Giữ viên đá giữa ngón cái và ngón trỏ, để lại khoảng 5-7cm. Miếng vải được đặt trên bộ phận đánh lửa và được giữ bằng ngón tay cái.
- Sử dụng những gì bạn mang theo bên mình, chẳng hạn như một lưỡi dao hoặc dụng cụ, để vuốt nhanh phần trên của miếng vải than.
- Lặp lại cho đến khi vải than sáng hồng. Đây là chất liệu đặc biệt không cháy thành ngọn lửa, chỉ giữ mức độ cháy âm ỉ của than.
- Sau đó bạn chỉ cần cho bùi nhùi vào và thổi nhẹ để thổi ngọn, thêm những loại củi khô to hơn để làm ngọn lửa.
Dùng thấu kính hội tụ làm ra lửa
Phương pháp dùng thấu kính hội tụ làm ra lửa sử dụng nguyên lý ánh sáng hội tụ tại một điểm sẽ sinh ra nhiệt độ cao và tạo lửa. Đây là cách đơn giản và hiệu quả giúp bạn sinh tồn trong môi trường tự nhiên hoang dã. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thói quen mang theo kính lúp bên mình, đặc biệt là dân phượt.
Điều đầu tiên khi thực hiện cách đốt lửa này, bạn cần quan sát xem ánh sáng mặt trời có đủ để thực hiện phương pháp này hay không. Mặt trời ban ngày không bị mây che khuất có thể dùng kính lúp để tạo lửa. Trong trường hợp không mang theo vật này, bạn có thể sử dụng thấu kính của ống nhòm hoặc kính đeo mắt để thay thế. Phủ một ít nước lên trên sẽ làm tăng cường độ chùm sáng tập trung hơn.
- Thu thập một số lá cây, cỏ khô hoặc giấy vụn trên mặt đất để làm mồi.
- Hướng thấu kính nghiêng về phía mặt trời để ánh sáng chiếu thành quầng tròn trên vật liệu làm mồi. Bạn nên điều chỉnh theo các góc khác nhau để lấy nét chùm sáng tốt nhất.
- Cố định ống kính cho đến khi bộ phận đánh lửa bốc cháy ở phía trên.
- Thổi nhẹ để duy trì ngọn lửa và châm thêm nhiều loại củi khác để lửa to như ý muốn.
Hướng dẫn cách làm bếp khi cắm trại trong rừng
- Ba viên đá: Xếp 3 viên đá cân bằng, tránh nghiêng ngã.
- Bếp chữ Y: Cách này có thể lấp đầy các khuyết điểm như gập ghềnh và rất dễ đun củi. Vì cành cây tươi nên đốt rất khó cháy, đảm bảo nấu xong xuôi cây vẫn chưa cháy hết.
- Bếp song song: Kê cao hai bên hoặc đào lõm ở giữa, gác hai thanh cây tươi bằng cổ tay lên.
- Bếp 3 cây: Chặt 3 cây tươi có độ dài chừng 20cm, đóng xuống đất tạo thế cân bằng.
- Đun củi: Đừng bao giờ nghĩ cứ đốt lửa là dễ. Nếu không chú ý sẽ bị hứng khói và mất công sức đun củi. Hướng gió thổi về đâu thì làm bếp xuôi theo chiều gió.
Lưu ý:
- Thứ nhất: Khi có gió thổi, bếp sẽ có thêm oxi và khi cháy thì không bị khói vì ta ngồi trên hướng gió.
- Thứ hai: Hãy làm cho bếp đủ nhiệt, một khi lượng nhiệt đã đủ thì gió sẽ tác động vô. Không cần thổi mà lửa vẫn cháy được.
Hướng dẫn cách dập tắt lửa trại
Dập tắt lửa trại bằng cách đổ nước vào đống lửa, múc tro và tiếp tục đổ nước. Lặp lại các bước này nếu cần. Đảm bảo rằng tro đã nguội trước khi bạn rời khu cắm trại. Đảm bảo lửa và than đều tắt và nguội trước khi bạn khởi hành. Không được để lửa trại cháy mà không có người giám sát.
Hướng dẫn cách dọn dẹp lửa trại
Chỉ đốt những chất thải có thể đốt cháy hoàn toàn thành tro. Không đốt túi nhựa, chai nhựa hoặc chất thải nhựa. Nếu đốt bất cứ thứ gì không thể cháy thành tro hoàn toàn, hãy nhớ thu gom ‘tàn dư’ khi lửa cháy hết và bọc lại hoặc vứt vào thùng rác.
Khi ở nơi hoang dã, hãy đóng gói tất cả các thùng rác bạn tìm thấy. Lấy tất cả than đen còn sót lại trong vòng lửa ra khỏi khu cắm trại, nghiền nát và ném vào khu vực trống. Tháo dỡ bất kỳ “tòa nhà” nào mà bạn có thể đã dựng lên (vòng lửa, gò lửa, …).